Çok az yağ ile kısa sürede pişirme yaptığı belirtilen, son dönemin mutfaklarda en çok tercih edilen aletlerinden air-fryer hakkında merak edilen sorular cevaplandı.
Son birkaç yıldır air-fryer adlı yeni teknoloji mutfak aleti mutfaklarda sıkça kullanılmaya başlandı. Çok az yağ kullandığı belirtilen ‘havayla pişiren fritöz’ hakkında merak edilen birçok soru yanıt buldu.
Independent Türkçe’nin derlemesine göre, air-fryer sıcak havayı yiyeceklerin etrafında hızla dolaştırarak pişiriyor.
En çok da “yağsız kızartma” özelliğiyle anılan air-fryer’lar aslında yiyecekleri kızartmıyor. Fritözden çok konveksiyonel fırını andıran bir mekanizmaya sahip.
Sıcak havayı yiyeceklerin etrafında hızla dolaştırarak pişiren mutfak aleti, hızlı pişirme özelliği sayesinde kızartmaların bazı özelliklerini taklit ediyor. “Maillard reaksiyonu” sayesinde yiyeceklerin üzerinde kahverengi, gevrek bir tabaka yaratabiliyor.
Air-fryer teknolojisi, Maillard reaksiyonunu fazla yağ kullanmadan gerçekleştirebildiği için kızartmadan daha sağlıklı bir pişirme yöntemi olarak kabul ediliyor.
Fritözde ve tavada yapılan kızartmaların en kötü özelliği yağların ‘hidrojenasyon’ adı verilen bir kimyasal süreçten geçmesi. Bu süreçten geçen trans yağlar, kalp krizi, felç, obezite ve diyabet gibi bir dizi kronik hastalık riskini artırıyor.
Öte yandan, havayla pişirme yönteminin zararlı bileşiklerin oluşumunu azaltabileceğine dair bazı kanıtlar da var.
Nişastalı yiyecekleri yüksek sıcaklıkta pişirmek kanser riskini artıran akrilamid oluşumuna sebep olabilirken, havayla pişirmenin akrilamid içeriğini derin yağda kızartmaya kıyasla yüzde 90 oranında azalttığı belirlenmişti.
Ancak air-fryer ile etin yüksek ısıda pişirilmesi nedeniyle “polisiklik aromatik hidrokarbon” ve “heterosiklik amin” adı verilen bileşikler oluşabiliyor. ABD Ulusal Kanser Enstitüsü’ne göre, bu bileşikler kanser riskiyle ilişkili.
Öte yandan, kaynatma ve buharda pişirme gibi yöntemler, pişirme sıcaklığını daha düşük tuttuğu için bu kimyasalları üretmiyor ve daha sağlıklı olarak kabul ediliyor.
Üretiminde kanser ile ilişkili PFOA maddesi kullanılan teflonların 2013’ten beri üretiminde bu madde içermemesine dikkat ediliyor. Üreticiler teflonların 300 dereceye kadar zehirli kimyasal salmadığını belirtirken kullanıcılar ise bu konuda tedirgin.
Öte yandan, tüm air-fryer’larda teflon kullanılmıyor. Bu yüzden kullanıcıların teflon olmayan ürünleri tercih etmesi mümkün.
Air-fryer ile pişen yiyecekler görüntü ve form olarak kızartmaya oldukça benzer. Öte yandan örneğin air-fryer’da pişen patatesin nişasta jelatinizasyonunun daha az olduğunu göstermişti. Parçalanmamış olan nişasta granülleri soğuk suda çözünmüyor ve suyu emerek şişiyor. Gıdanın tadını etkileyen bu süreç nişastanın jelatinleşmesi diye biliniyor.
Bu nedenle havayla pişirilen patatesler, yağda kızartılmış ürünlere kıyasla biraz daha sert ve kuru bir dokuya sahip olabilir.
İnsanların air-fryer tercih etmesinin en önemli nedenlerinden biri de elektrikten tasarruf yapmak istemeleri. Bu mutfak ürünlerinin pişirme hazneleri fırınlardan daha küçük olduğundan, ısınmak için daha az enerjinin gerekeceği düşünülüyor.
Yapılan bir deneyde tavuğun fırında pişirilmesinin yaklaşık 35 dakika sürdüğü ve 1,05 kilowatt saat elektrik yaktığı görüldü. Air-fyer ise tavuğu 20 dakikada pişirdi ve 0,43 kilowatt saat elektrik kullandı.
Air-fryerde sevilen kızarmış yiyecekleri pişirmek mümkün. Bunlar arasında tavuk kanatları, kızarmış tavuk, patates kızartması veya peynir çubukları var.
Öte yandan yağda pişiren fritözlerden daha fazlasını yapma yeteneğine sahip. Örneğin, balık, sebze, pizza ve ekmek de pişirebiliyor. Ayrıca yiyecekleri ısıtmak da mümkün.
