Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından, sarsıntılardan önce bazı hayvanların anormal davranışlar sergilediğine dair videolar paylaşılmaya başlandı. Bunun üzerine hayvanların depremleri önceden hissedip hissetmediğine dair tartışmalar başladı.
Euronews Türkçe, hayvanların depremi önceden hissettiği iddiaları hakkında bir derleme haber yaptı. Derlenen haberde şu ifadelere yer verildi:
Milattan önce 370 yılında Romalı yazar Aelian deprem vurmadan önce yılanların, farelerin ve böceklerin Helike şehrini terk ettiğinden bahsediyor.
1975’te ise normalde kış uykusunda olan yılanların Çin’in Haiçeng şehrini 7,3 büyüklüğündeki deprem öncesi terk ettiği rapor edildi. 2016 yılında Oklahoma’daki deprem öncesi binlerce kuş şehirden ayrıldı.
Bilim insanları hayvanların depremin öncül sarsıntılarını saniyeler veya dakikalar önce hissedebileceğini belirtiyor. Depremin merkezindeki sarsıntılar etrafa şok dalgaları olarak yayılırken insanlar genelde ilk dalgaları hissetmezken hayvanların bunları hissetmesi daha mümkün görünüyor.
Örneğin filler ve kuşlar çok düşük frekanstaki sesleri ve sarsıntıları duyabilirken kemirgenler de insan kulağının algılayamayacağı parçalanan kayalardan çıkan yüksek frekans dalgaları duyabiliyor.
Halk arasında çiftlik hayvanları ve evcil hayvanların depremi saatler önceden sezerek anormal davranışlar sergilediği uzun yıllar boyunca genel bir kanı olarak süregeldi. Ama araştırmacılar bunun bir uyarı sistemine dönüştürülmesine ihtimal vermiyor.
Alman bilim insanları tarafından yapılan ve 2020 yılında yayınlanan bir çalışma ise bu inanışı destekleyen sonuçlara ulaştı.
Konstanz Üniversitesi ve Max Planck Hayvan Davranışları Enstitüsü tarafından yürütülen çalışmada, deprem açısından oldukça hareketli bir bölge olan Kuzey İtalya’da hayvanlara takip cihazı takılarak hareketleri izlendi.
Depremlerden önce anormal davranışlar sergilediği belirlenen 6 inek, 5 koyun ve 2 köpeğin tasmalarına takip cihazı takılmasının ardından bilim insanları hayvanların davranışlarını aylar boyunca izledi. Araştırmacılar sadece çiftlikte hissedilebilen sarsıntıları dikkate almaya karar verdi. Bu sarsıntılarla hayvanların aktiviteleri karşılaştırıldığında gerçekten de depremlerden 20 saat öncesine kadar hayvanların anormal davranışlar gösterdiği tespit edildi.
Ayrıca davranışların depremin merkez üssünün uzaklığına göre de değiştiği gözlendi. Araştırmacılar sarsıntının merkezi yaklaştıkça davranışlardaki anormalliğin daha erken başladığını vurguladı.
Hayvanların depremi önceden sezmesinin arkasındaki nedenler hala tespit edilebilmiş değil. Fakat teorilerden biri kayalar arasındaki basınç değişiminin havada yol açtığı iyonlaşmayı hayvanların kürkleri sayesinde hissedebilmesi. Bir diğer alternatif ise hayvanların depremlerden önce kuartz kristallerinden salınan gazların kokusunu alabiliyor olmaları.
Araştırmacılar daha iyi tahminler yapılabilmesi için çalışmanın genişletilerek daha fazla hayvanın takip edilmesi gerektiğini vurguladı.
