Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Tolga Önder, varis oluşumunu artıran nedenler ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Tolga Önder, 7/24 Gündem Dergi’nin 3. sayısına konuk oldu. Önder, 7/24 Gündem Genel Yayın Yönetmeni Nevin Aydoğan’ın sorularını yanıtladı.
Tolga Önder kimdir? Bize biraz kendinizden bahseder misiniz?
17 Nisan 1974 Samsun doğumluyum. Koç burcuyum. Tüm eğitim-öğretim hayatım Samsun’da geçti. İlkokulu Mustafa Kemal’de, liseyi Ondokuz Mayıs Lisesi’nde, üniversiteyi ise Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde okudum.
Pratisyenliğimi Ordu’nun bir ilçesindeki devlet hastanesinin acil bölümünde yaptım. Samsun’a geldiğimde önce 112’de daha sonra sağlık ocağında çalıştım. Valiliğin Kurum Tabibliği’ni de yapmıştım bir dönem. Sonrasında askerlik, evlilik derken 5-6 yıl bir gecikmeyle uzmanlık arayışına girdim. Uzmanlığımı 2012 ‘de Bursa Uludağ Üniversite’sinde aldım, Kalp ve Damar Cerrahisi alanından.
Bu alanı seçmenizde kararınızı etkileyen özel bir neden var mıydı?
Kalp ve Damar Cerrahisini tercih etmemin özel bir nedeni yok aslında. O dönem çok popülerdi diyebilirim bu alan. Hatta bir film vardı Melekler Şehri diye. Brad Silberling’in yönettiği, Nicolas Cage ve Meg Ryan’ın başrolünde oynadığı romantik fantastik bir filmdi. O filmde başarılı bir kalp cerrahı olan Maggie Rice başarılı giden bir ameliyat esnasında nedensiz yere hayata veda eden hastasını geri döndürmek için elinden geleni yapıyor. Bu çabasını gören melek, yeryüzüne inip doktora yardım ediyor ve o sırada aşık oluyor hatta. Sonrasında ise melekliğinden vazgeçiyordu. Belki o film bile bilinç altıma yerleşerek tercihimi etkilemiş olabilir.
Uzmanlıktan sonra 5 yıl Samsun Eğitim Araştırma Hastanesi’nde çalıştım. 2017’de de Medical Park Hastanesi’ne geçtim ve hala burada devam ediyorum.
Kariyerinizde varis tedavisine ağırlık vermenizin nedeni nedir?
Varis tedavisi, kalp ve damar cerrahisinin uzmanlık alanlarından biri. Bir toplardamar hastalığı. Bunun genel adına fileboloji deniyor. Varis tedavisini başka branşlarda yapmaya başladı ama asıl bu işi yapması gerekenler kalp ve damar cerrahlarıdır.
Medikal Park Samsun Hastanesi’nde kalp cerrahisini yürütmekle beraber, özellikle estetik varis tedavisinde markalaşmak için işimi en düzgün şekilde yapıp, hastalarımın memnuniyet oranlarını artırmaya çalıştım ve bunun için elimden geleni yapıyorum.
Peki varis nedir, neden oluşur?
Varis bana göre bir yer çekimi hastalığıdır. Toplardamarlar, yer çekimiyle mücadele ederek ayağımızdaki kanı yukarı taşırlar. Tıpkı bir apartmandaki su tesisatı gibi düşünebiliriz bunu. Hidrafor yer çekimine karşı suyu pompalayıp en üst kata çıkartan bir mekanizma. Varis hastalığında da kan yukarı çıkacak ama ayağında bir hidrafor yok. Ayağımızdaki hidrofor da baldırdaki kaslardır. Bu kaslar çalıştıkça kanı yukarı pompalar.
Toplardamarlar kanı kalbe taşırlar ve kan akışının kalbe doğru tek yönlü olması için kapakçıklar içerirler. Toplardamarlarda oluşan aşırı basınç ve tıkanıklık, bu kapakçıklardan geriye doğru kaçar, yani reflü oluşmasına neden olur. Böylece yer çekiminin etkisi varisleri meydana getirir. Varis, bacaklarda örümcek ağı gibi kılcal damarlar şeklinde olabileceği gibi toplardamarların ciltten kabarık, daha kalın, kıvrıntılı bir şekil alması olarak da görülebilir.
Uzun süre ayakta durmaya veya uzun süre oturmaya maruz kaldığınız iş ortamları, aşırı kilo, genetik faktörler, dar kıyafetler giymek, topuklu ayakkabı giymek, gebelik, doğum kontrol hapları varis oluşumunu artıran nedenlerdir.
Varis oluşumunun önüne geçmek için mutlaka yürüyüş, koşu, bisiklet, yüzme, pilates ve yoga gibi baldır kaslarını çalıştıracak sporlar yapın. Sigaradan uzak durun, çok sıkı giysiler ve topuklu ayakkabı giymekten kaçının, uzun süre güneşlenmeyin. Sabit bir şekilde uzun süre ayakta ve oturur pozisyonda durmamaya çalışın ve eğer iş gereği mecbursanız koruyucu varis çoraplarından fayda görebilirsiniz. Her fırsatta hareket etmeye özen gösterin ve fırsat buldukça bacakları yukarı kaldırarak dinlendirmeye çalışın.
Estetik varis tedavisinde anında sonuç alınabilir mi?
İnsanların genelde hemen gidip tedaviye başlayacağım ve bacağım kısa sürede iyileşecek ve mükemmel olacak diye bir beklentisi oluyor. Böyle bir şey maalesef mümkün değil. Bu bir sihir değil. Varis tedavisi bir süreç gerektiriyor. Amacımız tedavi süreci içerisinde hastanın ağrı, şişme, kramp vs. gibi şikayetlerini ve tüm varislerini ortadan kaldırmak, dilediği estetik görünüme kavuşmasını sağlamak.
Estetik bir rahatsızlık gibi gözükmesinin nedeni nedir sizce?
Varis, uzmanlar tarafından bacaklarda ağrı, kramp, karıncalanma, kaşıntı, ciltte renk değişikliği gibi pek çok şikâyetin yanı sıra tedavi edilmediğinde pıhtılaşma ve bacakta iyileşmeyen yaralara, ülserlere neden olarak yaşam kalitesini olumuz etkileyen bir hastalık olarak gösterilir.
İnsanlar bacağındaki şikayetlerin sebebinin varisten kaynaklı olabileceğini pek düşünmüyorlar. Hasta durumunu ancak ayrıntılı bir muayene ve ultrason sonuçlarına bakarak anlayabiliyor. Çok ilerlemiş ve çok komplike bir halde geldiyse tedavi süreci de zorlaşıyor, maaliyetler de artıyor. Pıhtılaşma olduktan, yaralar açıldıktan sonra gelenler oluyor. Bu aşamada da tedavi edebiliyoruz ancak zorluk derecesi arttığı için hasta daha acılı geçiriyor tedavi sürecini.
Kısacası bacağında ağrı, şişme, kramp, dolgunluk hissi ve birtakım damar görüntüleri oluşmaya başlayan ve bu şikayetleri gittikçe artan kişiler ertelemeden uzman bir doktora kesinlikle gitmeliler. Tedavi sürecine ne kadar erken başlanırsa süreç o kadar kolay olur ve tedaviden daha iyi bir sonuç alır.
Varis sadece bacaklarda mı görülür?
Hormonel bozukluklardan dolayı vücudumuzun başka yerlerinde de görülebiliyor. Burun, yanak, göğüs, genital bölgede bile olabiliyor.
Biraz da tedavi sürecinden bahsedelim. Tedavide hangi yöntemleri uyguluyorsunuz?
Varis sadece kozmetik değil aynı zamanda ciddi bir sağlık problemidir. Varis problemi, günümüzde ameliyatsız, kapalı yöntemlerle çok kısa sürede tedavi edilebilir. Yöntemimizi belirlemek için öncelikle varisin neden kaynaklandığını belirlemek gerek. Kan yukarı düzenli olarak çıkıyorsa sıkıntı yok demektir. Ayakta durduğumuz zaman kan yukarı değil de aşağı geri kaçıyorsa ve bütün gün bacak buna maruz kalıyorsa aşağıda basınç artar. İşte bacaktaki şişmenin, krampın, ağrının, dolgunluk hissinin nedeni budur. Böyle bir neden varsa öncelikle o nedeni ortadan kaldırmalıyız. Bu kaçağı kapatma işlemidir. Görevini yapmayan o damarı kapatıyoruz ve var olan dolaşım problemini ortadan kaldırıyoruz.
Varis oluşumuna neden olan kaçağı kapatmak için lazer, radyofrekans ve yapıştırıcı gibi endovenöz yöntemlerle konforlu bir şekilde anestezi almadan, hastane yatışına gerek duymadan tedavi olarak aynı gün evinize gidebilirsiniz. Ben daha çok radyo frekans yöntemini tercih ediyorum.
Kaçak kapatma işlemi lokal anestezi ile ameliyathanelerde yapılıyor. Yarım saat sürüyor sadece. Bu kaçağı kapattıktan sonra kalın solucan gibi görseller varsa onları mikro cerrahiyle çıkarıyoruz. Yani küçük delikler açıp büyük kalın görselleri temizliyoruz. Aynı gün evine gidebiliyor hasta ancak çok ayakta kalmaması, yorulmaması gerekiyor bir süre. Hastamıza 3-4 hafta geçtikten sonra da skleroterapi yapıyoruz.
Skleroterapi varislerden kurtulmak için damar içine bir solüsyon enjekte edilerek uygulanan popüler bir yöntemdir. Köpük ya da sıvı şeklinde olan bu solüsyon ince iğneler yardımıyla enjekte edilir. Bu yöntem ile genişlemiş ve dejenere olmuş varislerin iç yüzeyi tahriş edilir.
Sonrasında dışarıdan oluşturulan baskı ile damarların kapatılması sağlanır ve bu damarlar zamanla vücut tarafından yok edilir. Bu tedaviyle varislerin yüzde 80-90’ından kurtulmak mümkündür. İşlem sonrası kılcal damarlar 3-4 haftada, daha büyük varisler ise 3-4 ayda kaybolmaktadır. Skleroterapi seans sayısı, tedavi edilecek alanın genişliğiyle ilgilidir. Her seansta belli bir dozun üstüne çıkmaktan sakınmak gerekir. İşlemden sonra 3 gün hafif basınçlı bir varis çorabı giymek yeterlidir.
Özetle varis tedavisi, sorunun kısa sürede önüne geçebildiğimiz, ancak sonuçlarını bir süreç içerisinde görebileceğimiz, yaşam kalitesini artıran bir tedavidir.
