Fizyoprive Sağlıklı Yaşam Merkezi kurucusu Fizyoterapist Dolunay Gül, 7/24 Gündem Dergi‘nin 6. sayısına konuk oldu. Gül, 7/24 Gündem Genel Yayın Yönetmeni Nevin Aydoğan’ın lenfödem terapisi ve pilates ile ilgili sorularını yanıtladı.
Sizi tanıyabilir miyiz?
1993 Samsun doğumluyum. Üniversiteye kadar hep Samsun’da okudum. Aziz Atik Öğretmen Lisesi’nden mezunum. Asıl hedefim aslında öğretmen olmaktı. Ancak sonrasında fizyoterapi alanına doğru yöneldim. 2011 senesinde Acıbadem Üniversitesi’ni kazandım. 2015 senesinde mezun olduktan sonra hemen çalışmaya başladım. Bir süre İstanbul’da çalıştıktan sonra 2017 yılında Samsun’a geri döndüm ve Medicana Hastanesi’nde göreve başladım. 2022 yılı Ağustos ayında hastaneden ayrılarak kendi yerimi açtım.
Fizyoterapistlik yoğun ilgi gören bir meslek haline geldi değil mi?
Mesleğimi çok keyif alarak, severek okudum ve severek de yapıyorum. Mesleğe ilk başladığımda ’fizyoterapist kimdir, ne yapar, kaç yıllık okul okur’ gibi sorular geliyordu. Günümüzde herkes artık ne iş yaptığımızı daha çok biliyor. Bu bilinirliğin; fizyoterapistlerin kendi kliniklerini açmalarıyla doğru orantılı olduğunu düşünüyorum. Sosyal medya paylaşımları ile birlikte bilinirliğimiz de arttı. Sosyal medya bu anlamda doğru bilgiyi verdiğinizde çok etkili oluyor. Tabi doğru bilgiyi ayırt etmek çok önemli.
Lenfödem terapisi hakkında da okuyucularımıza bilgi verir misiniz?
2018 yılında ACOLS ekolüyle lenfödem eğitimimi aldım ve o süreden beri bu alanda çalışıyorum. Lenfödem, lenf sisteminin yetersizliğinden kaynaklı bir sonuçtur. Bu yetersizlik iki şekilde meydana geliyor.
Birincisi; Primer lenfödem dediğimiz lenfatik sistemin konjenital deformasyonu ve bozukluğu sonucu ortaya çıkar.
İkincisi; Seconder lenfödem dediğimiz lenfatik sisteme bir müdahale sonucu
gelişir. Yani lenf sisteminin cerrahi, radyasyon,enfeksiyon, travma gibi müdahalelerden kaynaklı durum. Ayrıca bunların birleşimi sonucunda; kanser sonrası cerrahi işlem geçiren bireylerde de lenfödem görülme olasılığı artmakta. Bu durumda bireyler lenfödem olmaya adaydır.
Bu, kesinlikle lenf ödem hastası olacak demek değil. Bunun da belirli kriterleri, uyması gereken kuralları var. Bu kurallar dahilinde bazı kişiler, 5- 6 belki de 10 sene lenfödem hastası olmadan yaşayabiliyor. Bazen de ne kadar dikkat etse de sistem yetersizliği baskın geliyor ve vücut bunu tolere edemiyor. Uzuvlarda ödem ile birlikte şişme başlıyor.
Lenfödemin normal ödemden farkı nedir ve nasıl bir tedavi uyguluyorsunuz?
Lenfödem dediğimiz yapı, deri altında su ve protenin birikmesi aslında. Normal ödemden çok daha farklı. Örneğin bileğimizi burkuyoruz bir ödem oluşuyor; lenfödemin içeriği bu ödem gibi değildir. Bunların vücuttan atılımını da kompleks boşaltıcı fizyoterapi ile birlikte sağlayabiliyoruz. KBF 4 kompanentden oluşmakta. Bu kompanentler manuel lenf drenajı, bandaj, cilt bakımı ve egzersiz.
Lenf drenaj sonrası kısa çekişli bandajlarla bandajlama yapıyoruz. O bandaj içerisinde kişi 24 saat kalıyor sonrasında bandajları çözüp aynı işlemi her gün yapıyoruz…
Ödemli uzvu normal volüme getirene kadar bu işlemlere devam ediyoruz. Bu da yaklaşık 10-15 seansı buluyor. Son olarak hastanın bası giysisi giymesini istiyoruz. Bu nokta çok önemli. Lenfödem ömür boyu süren bir durum olduğu için; tedavimi oldum, artık lenfödem hastası değilim diyemiyorsunuz maalesef. Sistem ömür boyu yetersiz olduğu için kişi bu aşamaları belirli aralıklarla tekrarlayıp bası giysisi ile hayatına devam etmesi gerekiyor. Tüm bu uygulamalardan önce kişiye Lenfödem tanısı hekim tarafından konulması gerekmektedir.
Geçmeyen sırt ve bel ağrıları için neler yapabiliriz?
Her bireyin mutlaka egzersizle bir ilişkisinin olması gerekiyor. İster evde kendisi yapsın isterse profesyonel bir destek alsın, mutlaka hayatına doğru egzersizi entegre etmiş olmalı. Hayatımızda sürekli bir koşuşturma halindeyiz. Kimimiz masa başında çalışıyoruz kimimizse sürekli ayakta, kimimiz ağır işlerde sürekli bir hareket halindeyiz.
Vücudun da bir ömrü var, bir yerden sinyal vermeye başlıyor. O sinyalleri doğru algılamak gerekiyor. Vücudunuzda, sırtınızda, boynunuzda, belinizde herhangi bir ağrı oluştuğu durumlarda onu kulak arkasına atmayıp, bir hekime başvurup neden ağrıyor, sıkıntı ne bunu bulup ondan sonra çözümüne bakmak lazım. Kendimize özen göstermeliyiz. Çünkü bu hayatta biz tekiz ve biz olmadığımız zaman hayat da olmuyor o yüzden önceliği kendimize vermemiz gerekiyor.
Bu yüzden buraya gelen üyelere; ‘Burada egzersize başlayıp, pilates yapacaksanız bunu hayat tarzı haline getirdiğinizde belli bir yere, başarıya ulaşabilirsiniz. Bir ay, iki ay yaptığınızda sizi istediğiniz sonuca götürmeyecektir’ diye belirtiyorum. Egzersizi hayatın içine entegre etmek birinci koşul, ikincisi kendi hayatımızı çalışma ortamımızı ergonomiye uygun olarak düzenlemek. Mesela masa başında oturan bir kişi için bilgisayarın, klavyenin konumu, koltuk ve kolçağın pozisyonu, sandalyenin yüksekliği gibi. Bunların hepsine dikkat etmemiz gerekiyor. Bununla birlikte hayatımızı düzenleyip içine de egzersizi dahil ettiğimizde ağrısız bir yaşam daha mümkün oluyor.
Reformer pilates de bu konuda oldukça faydalı, çokça tercih edilmekte sanırım…
Kliniğimize gelen danışanlarımız reformer pilates de yapabiliyor, mat üzerinde egzersizde. Bir de klinik pilates var. Biz pilates yaptırırken tüm vücut çalışıyoruz ama klinik pilateste tüm vücudun yanında kişinin sorunlu bölgesine yönelik egzersizlere de yoğunlaşıyoruz. Sorunlu bölgeye yönelik, postürü düzeltme, ağrılı noktalar üzerine yoğunlaşma şeklinde bir egzersiz programı uyguluyoruz. Pilateste kasın boyunu uzatırken eş zamanlı olarak da kuvvetlendirmiş oluyoruz.
Postürü düzeltmek için çok güzel bir araç. Normal bir spor salonuna gidip ağırlık antrenmanı yapan bireylere de egzersizlerine pilatesi eklemesini tavsiye ediyorum.
Pilates hamilelikte de yapılabilir mi?
Tabi ki. Hamilelik sürecinde kadınlar hem psikolojik hem hormonal hem de fiziki olarak değişim içinde. Hamilelik sürecinde kadınların stres düzeyleri ve kaygıları artabiliyor ya da daha duygusallaşabiliyor.
Biz de bu noktada egzersizin sağladığı serotonin etkisiyle kendisini daha iyi hissetmesini sağlıyoruz. Ayrıca hem kendi hem bebeği için doğru bir iş yapıyor olmak da mutlu olmalarını sağlıyor. Bu psikolojik boyutu.
Fiziki boyutu ise; kişi hamile kaldığı andan itibaren postürü yavaş yavaş değişmeye başlıyor. Çünkü ağırlık merkezi yer değiştirir. Bu sebeple boyundan başlayıp ayak bileğine kadar eklemler ve vücudun pozisyonu değişmeye başlıyor. Biz de egzersizlerle buna vücudun ayak uydurmasını sağlıyoruz.
Sırtı, kol kaslarını, kalça eklemlerini, ayak bileklerini kuvvetlendiriyoruz. Böylelikle hem kişinin daha ağrısız, rahat bir hamilelik geçirmesini sağlıyor, hem de doğum sonrası süreç için vücudun dayanıklılığını artırıyoruz. Sırt ve kol kaslarının kuvvetlendirmesi çok önemli.
Emzirmek, bebeği kucağında taşımak sırtta yoğun ağrılara sebep olabiliyor. Bu sebeple annenin sırt, kalça, bacak kasları ne kadar kuvvetli olursa; anne bebeği ile günlük işlerini ve süreci daha rahat geçiriyor. Tabi hamile pilatesi için kişinin doktorundan onay alması gerekiyor. Onay alınması durumunda 10. ya da 12. haftadan başlayıp her trimesterda farklı egzersizlerle doğuma kadar hamile pilatesi yaptırabiliyoruz.
