Liderlik çalışan memnuniyeti, gelişimi ve bağlılığında kilit unsurlardan. Bu nedenle yönetim ve iş dünyasının belki de üzerine en fazla kafa yorduğu konulardan biri. Genelde de iki tip liderlikten bahsediliyor. İyi liderlik-kötü liderlik. İyi lider kendini, şirketi ve ekibini ileriye taşıyan, ekibi tarafından takip edilen ve kabul gören. Kötü lider ise genelde bağırıp çağıran patronlar, gücünü koltuğundan alarak yönetenler, suçlayıcılar, megalomanlar, narsistler ya da mikro yöneticiler.
Ama liderlik söz konusu olduğunda adından pek fazla bahsedilmeyen bir tür daha var. Kayıp liderler, kronik kaçınanlar veya sessiz katiller olarak anılıyor. Belki de lider değil yönetici tabirini kullanmak bile daha doğru olacaktır. Bu kişiler fiziksel olarak şirkette mevcuttur. Kafanızı uzatsanız koltuklarında oturduklarını görürsünüz. Ancak ekiplerine tabiri caize beş kuruş faydaları yoktur. Robin Sharma’nın “Ünvansız Lider” dediği şeyin tam tersi olarak, sadece unvanı olan ve rollerine hiçbir değer katmayan, koltuk işgal eden liderlerdir.
Kayıp liderler, liderlik rollerine – tipik olarak orta yönetime – terfi ettirilir ve liderliğin tüm ayrıcalıklarından faydalanırlar. Ama gel gör ki ekiplerine hiçbir faydaları dokunmaz. Ekipleriyle pek ilgilenmezler ama bağları da tamamen koparmazlar. Kayıp liderlerin amacı sevilen biri olmaktır.
Eyleme geçmek gibi bir dertleri olmadığından performans iyileştirme ve şirket gelişimi için katkıları olmaz. Hatta engel bile olabilirler. Sorun çıkartacak konulardan uzak dururlar, Ekipler onlar olmaksızın işlerini görmeye alıştıkları için, ekip içindeki iş bitiriciler onların yokluğunu hissettirmezler.
Şirket içinde tespit edilmeleri pek kolay değildir. Çünkü şirketler genelde açıkça yıkıcı davranışları olan, çalışanlarını ciddi ve gözle görülür şekilde mutsuz eden kötü liderlere odaklanırlar. Kayıp liderler ise açıkça yanlış davranmazlar ve dikkatleri üzerine çekecek davranışlarda bulunmazlar.
Kayıp liderler, sistemi yavaş yavaş zehirleyen ve çalışanların motivasyonunu düşüren adeta sessiz organizasyon katilleridir. Ekibinin üyeleri yoğun stres hisseder, işlerine bağlılıkları azalır ve iş tatminleri yavaş yavaş ölür. .Kaçınılmaz son beraberinde gelir. Üretkenlikte azalma ve organizasyonel büyümenin durağanlaşması.
Bir çalışan yöneticisinden ne bekler? Gelişimine katkıda bulunması, onu desteklemesi, gerektiğinde arkasında durması. Kayıp liderden bu tarz destekleyici davranışları göremezsiniz. Kayıp liderler, çalışanlarla görüşmekten kaçınır, çalışan başarılarını görmezden gelir ve nadiren yapıcı geri bildirim sunar. Verdikleri bu tür geri bildirimler, hem işe yaramaz hem de sinir bozucu olan, genel olarak övgü (“Hepiniz harika iş çıkardınız!”) olma eğilimindedir.
Onlar suya sabuna dokunmadan, yönetimin dikkatini çok fazla üzerine çekmeden, koltuklarında rahat rahat oturmayı tercih ederler.
Kayıp liderin en tipik argümanı ise çalışanların mikro yönetimi sevmediği ve ekibe istedikleri gibi çalışmaları için özgürlük verdikleridir.
Gösterdikleri birkaç ortak temel özellik şunlardır:
Sorumluluk Almama
Kayıp liderler daha çok mevcut pozisyonlarını korumaya odaklanırlar. Dolayısı ile risk almayı sevmezler ve riskten kaçınırlar. Herhangi bir işe karışmaz, mümkün olduğunca çatışmalardan uzak durmaya çalışırlar. Takımlarının arkasında durmaz, karar verecekleri durumlardan kaçınırlar. Tek amaçları işyerinde hayatta kalmak ve konfor bölgesinde olmaktır.
İletişim Eksikliği
İletişim kesinlikle bu tür bireylerin güçlü yönlerinden biri değildir. Bu kişiler bilgiyi dağıtırken şeffaf olmazlar ve nedenini açıklamadan görev verirler. Takıma vizyon katmaz ve yön belirlemezler. İyi performansı fark etmede yüzeyseldirler ve geri bildirim vermede belirsizdirler. Genellikle, diğer ekip üyeleri hariç, kişisel kazanç için onlarla ortak olan en sevdikleri astlarından birkaçını içeren gizli kararlar alırlar.
Yetersizlik
Kayıp liderlerin karar alma konusundaki isteksizliği genelde iş için gerekli bilgi ve uzmanlığa sahip olmamasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca çok çalışmaktan veya kendilerini zorlamaktan hoşlanmazlar.
Yöneticisi kayıp lider tanımına uyan davranışları gösteren çalışanların yakınmaları aşağıda ki gibi özetlenebilir;
Bazı kaynaklar, kayıp liderliğin, zorba, suçlayıcı ve narsist olan yıkıcı liderlikten bile daha kötü olduğunu belirtiyor. Kayıp liderlik ile yıkıcı liderlik arasındaki en temel fark ise etkilerinin ortaya çıkma sürelerinde. Yıkıcı liderliğin etkisi çabuk ortaya çıkıyor, çalışan memnuniyeti hemen düşüyor. Doğru bir üst yönetim kısa süre içinde bu duruma müdahale edebilir, durumu telafi edebilir. Oysaki kayıp liderliğin etkilerinin ortaya çıkması uzun sürüyor ve bu süreçte çalışan bağlılığını ve iş memnuniyetini oldukça düşüyor. Kayıp liderlik çok sinsice çalışıyor.
Yapılan bazı araştırmaların kayıp liderliğin uzun vadede işletmelere daha da fazla zarar verdiğini hatırlatmakta fayda var. Tıpkı ağacın içinde küçük küçük ağacı kemiren bir kurt gibi organizasyonunu çürütebilir
KAYNAKÇA
https://www.grgcas.com/our-blog/absentee-leadership/ Vandana Madhavkumar
https://www.integratedresources.co.uk/blog/absentee-leadership-covid19-remote-working- Claire Vane
