Medikal Sanayi İnovasyon Kümesi Derneği (MEDİKÜM) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Alp Doğru, 7/24 Gündem Dergi‘nin 6. sayısına konuk oldu. Doğru, 7/24 Gündem Genel Yayın Yönetmeni Nevin Aydoğan’a MEDİKÜM’ün çalışmaları ve hedeflerini anlattı.
Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz ve de Mediküm nedir?
Samsun Ladikliyim. 30 senedir Samsun’da yaşıyorum. Evli ve iki çocuk babasıyım. Samsun’da 2011 yılında Medikal Sanayi İnovasyon Kümesi Derneği, kısa adı Mediküm’ü kurmaya karar verdik. Ben derneğin kurucu yönetim kurulu üyesiyim. Yıllardır da başkan yardımcısıydım.
Samsun’da yaklaşık 45 yıllık bir medikal malzeme üretimi söz konusu. Bu 45 yıl içerisinde firmalar gelişip büyüdüler. Burada bir kümelenme oluşmuş aslında. Kümelenme, aynı coğrafi bölge içerisinde yer alan, aynı sektörde imalat yapan şirketleri yan sanayileri ve tedarikçileriyle beraber devlet ve yerel yönetimlerle birlikte bir rekabet gücü oluşturmasının adıdır.
Kümelenmenin dünyadaki örneklerine bakacak olursak; İsviçre’nin kol saati, Fransa’nın porselen üretimi kümelenmesi; Türkiye’de Gaziantep’de halıcılık, Konya’da otomotiv yan sanayi ve yedek parça gibi kümelenmeler vardır.
Hedefimiz, devletle birlikte, yerel yönetim ve üniversitelerle beraber bir güç oluşturarak küresel manada rekabet edilebilmesini kolaylaştırmak, ihracatı artırabilmek.
Dinamikleri harekete geçirmek önemli. Biz kümelenmeyi kurduğumuz dönemde, Türkiye’nin cari açıktaki en büyük kalemini oluşturan kısım enerjiydi.
İkinci sırada ilaç ve tıbbi cihaz geliyordu üçüncü sırada savunma sanayi geliyordu. İkinci sırada ilaç ve tıbbi cihaz gelince Türkiye’deki yerli tıbbi malzeme üreticilerinin güçlenmesi aynı zamanda ülkenin ihtiyacı olan tıbbı cihazları üretmesi de gerekiyordu.
Bunu da destekler nitelikte bir kümelenme oluşturduk aslında. Samsun Makina Mühendisleri Odası’nın katkısıyla başladık. Başkan Kadir Gürkan Bey’in de katkısını unutmamak gerekiyor.
Sonrasında Samsun’da üretim yapan şirketlerden oluşan aynı zamanda satış yapan şirketleri de bu işin içerisine kattık. Çünkü birisi üretir birisi satar. Üniversitemizi, büyükşehir belediyemizi, valiliğimizi, herkesi el ele tutuşturarak Samsun’da bir kümelenme oluşturduk. Aslında sektör anlamında ciddi bir adım atmış olduk. Bizden sonra Ankara, İstanbul, İzmir’de çeşitli kümelenmeler kuruldu. Rol model olmuş olduk.
MEDİKÜM’ün kurulduktan sonraki faaliyetlerinden bahsedebilir misiniz?
‘Samsun’da tıbbi cihaz sektörünün ihtiyacı olan şey nedir’ diye bir araştırma yaptık. Medikal organize sanayi bölgesi gerekiyor. Çünkü insanların yer ihtiyacı var.
Bafra Organize Sanayi Bölgesi’nin ikinci etabında 1100 dönüm bir alanda ve ilave bin dönüm de rezerv alınan bir yer var.
Samsun Valisi Sayın İbrahim Şahin döneminde orada bir medikal sanayi bölgesi oluşturuldu.
Sonrasında eleman ihtiyacını karşılayacak; müfredatını, binanın mimari yapısını bizim hazırlamış olduğumuz, dersliklerle atölyelerin iç içe olduğu Tekkeköy’de Tıbbi Cihazlar Mesleki Anadou Lisesi MEB tarafından Mediküm iştirakı ile açıldı.
Okulumuzda bugün itibariyle 500’e yakın öğrencimiz var. Geçen sene ilk mezunlarımızı verdik. Çocukların büyük bir kısmı bizim fabrikalarımızda çalışıyor. Bir üst eğitim için üniversiteye giden öğrencilerimiz de oldu.
Teknik Lisesi’nde okuyan çocuklarımızın önünün kapanmaması düşüncesiyle Yeşilyurt Meslek Yüksekokulu’nda iki yıllık bir teknikerlik bölümü açtık. Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde 4 yıllık bir mühendislik fakültesi açtık.
Samsun’da Tıbbi Cihazlar Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nden mezun olan bir genç, biraz azmederse üniversiteyi kazanıp buradan başka bir şehire gitmeden mühendis olarak mezun olabilir.
Gün geçtikçe büyüyoruz. Medikal kümelenmeye ilk başladığımız dönemde Samsun’da medikal sektörün yanında çalışan personel kişi sayısı bin civarındaydı. Şu anda 3 bin 500 kişiye ekmek veren bir sektör haline geldi. Samsun aynı zamanda bir sağlık şehri de.
Özel hastaneleri, hekim kadrosu, devlet hastaneleri, üniversiteleri ile bütün branşların olduğu önemli bir şehir. Burada medikal bir sektörün de bu şekilde varoluşu tabii ki Samsun’a güzel bir değer kattı.
Ayrıca sosyal ve kültürel alandaki çalışmalarımızla Türkiye’nin ilk Tıbbi Cihaz Cerrahi Alet ve Sağlık Müzesi’ni, 2021 yılının 12. ayında valiliğimiz, büyükşehir belediyemiz, il sağlık müdürlüğümüz ve OKA’nın katkılarıyla açtık. Burası demiryollarına ait bir vagon tamir atölyesiydi.
Biz bu eski binayı müze haline getirdik. İnsanlar burayı ziyarete geliyorlar. Aylık binin üzerinde ziyaretçimiz oluyor.
MEDİKÜM’ün bu noktaya gelişi diğer sivil toplum kuruluşlarını nasıl etkiledi?
Tabii ki Mediküm’ün bu noktaya gelmiş olması diğer sivil toplum kuruluşlarını da harekete geçirdi. Şu açıdan ASKON ile de birleştirilebilir. Samsun’un sağlık sektörünün ve sisteminin bu noktaya gelmesi Samsun’da ASKON’un Türkiye’nin en büyük sağlık zirvesini yapmasını sağladı. İlki 2022’nin Kasım ayında yapıldı.
Bafra’da İkiztepe Höyüğü’nde çıkarılan yaklaşık üç bin yıllık cerrahi aletler ve beyin ameliyatı yapılmış kafatasları bulundu. Bu insanlar ameliyattan sonra yaşamışlar.
Ameliyat esnasındaki kafatasındaki delik olan kısım sonradan tedavi olmuş ve toparlamaya başlamış kendini. Bu da o kişinin ameliyat sonrasında yaşadığını rivayet ediyor. Samsun’un sağlık tarihini o noktaya dayandırdık biz. O yüzden adı İkiztepe Sağlık Zirvesi oldu. ASKON olarak ikincisini de yapacağız.
Samsun’dan en çok hangi ürünleri dışarıya gönderebiliyoruz?
Biz Samsun’da yaklaşık 70 ülkeye ihracat yapıyoruz. Tıpta kullanılan cerrahi el aletleri ve bu cerrahi el aletlerinin steril olması için hazırlanmış özel steril konteynırlar var.
Aynı zamanda deri transplantasyonuyla ilgili yanık bir derinin yerinden kazınarak sağlam bir derinin üzerine nakledilmesiyle ilgili Samsun’da üretilen bir deri transplantasyon cihazı var. Bu cihazı Melbourne’e, Malezya’ya kadar gönderiyoruz.
Bunun dışında beyin cerrahisinde kullanılan, kafatasını kesmeye yarayan ama dokuya geldiği zaman otomatik olarak duran, 90 bin devirli çok özel motorlar üretiyoruz. Kalp ameliyatları ve ortopedide kullanılan el aletleri, steril olabilen şarj aletleri, matkaplar üretiyoruz.
Beyin cerrahisi ve ortopedide kullanılan plak ve implantlar, vidalar üretiyoruz. Bunları da yaklaşık olarak 50 ülkeye ihraç ediyoruz. Yaklaşık 250-300 milyon dolar gibi bir rakam söz konusu.
Ancak Samsun’daki üretim yapan şirketlerin yurt dışına malzeme satan ağları ve yol haritaları tamamen Samsun üzerinden gitmediği için ihracatın bir kısmı İstanbul’a yazılıyor.
Samsun, cerrahi el aletleri, steril konteynırlar ve benzer aletlerde ihracat yapan Türkiye’nin tek şehri. Dünya’nın da ikinci şehri. Almanya, Samsun ve Pakistan. Pakistan’da bizim gibi fabrikalaşmış bir sektör yok. Daha çok merdiven altı yerler söz konusu.
Önümüzdeki süreç için MEDİKÜM’ün hedefleri neler?
MEDİKÜM’ün hedeflerinden en büyüğü; Samsun’daki tıbbi cihaz ve malzeme ihracatının artması. Bununla alakalı öncelikle Ticaret Bakanlığı’nın 2023 yılı 4. ayında vermiş olduğu UR-GE desteği vardı.
Yaklaşık 3 yıllık 3 milyon dolarlık yüzde 75’i hibe olan bir proje. Bu projeyi hayata geçirdik. Sağlık hizmet ihracatı ile alakalı HİSER adı ile 3 milyon 250 bin dolarlık bir proje vardı. Bu projenin de geçmesini destekledik.
Bunun yanı sıra Samsun’da sanayi üniversite yakınlaşması konusunda bizim ciddi çalışmalarımız var. Daha da iyi olacak bundan sonra. Kümelenmenin mantığına uygun olarak tıbbi cihaz ve malzeme sektörünü; Samsun’da otomotiv yedek parça sanayi sektörü, savunma sanayi sektörü gibi lider sektörler haline getirmek için çalışmalarımıza devam edeceğiz.
Eğitim alanında da okulumuzu geliştirerek Samsun’daki teknisyen, tekniker ve mühendis sayısını artırmak suretiyle işletmelerimize daha fazla beyaz yakalı ve mavi yakalı personel yetiştireceğiz.
Burada daha kaliteli ürün üretmek her zaman birinci amacımız. Ürün ne kadar kaliteli olursa o kadar alıcısı fazla olur.
