Prof Dr. Naci Görür, “Her gün sallanıyoruz, çözümü var uygulamıyoruz, tedbir alınmazsa on binlerce insanımız daha ölecek” dedi.
Enkaz altında kalanlar için arama ve kurtarma çalışmaları sürerken, uzmanlardan da depreme ilişkin uyarılar gelmeye devam ediyor. Deprem uzmanı Prof. Dr. Naci Görür de yaptığı açıklamada, “Her gün sallanıyoruz, çözümü var uygulamıyoruz, tedbir alınmazsa on binlerce insanımız daha ölecek!” diye uyardı.
Sözcü yazarı Ruhat Mengi’nin sorularını yanıtlayan Görür, daha önce bölge için uyarıda bulunduklarını hatırlattı, şunları kaydetti:
“Yer bilimcileri veya deprem bilimi açısından olaya bakıyorum, şu anda çok geniş bir hatta yıkım var, İki tane peş peşe dokuz saat aralıklı 7.8 ve 7.6 büyüklüğünde deprem bu bölgeyi haşat eder, yani her yerde bu hasarı yapar ama eğer yapı stokunuz zayıfsa hasarın boyutu daha fazla olur. Şimdi bu çok geniş yerde hasarın olmasını bir bakıma doğal ve kurtarma çalışmalarında hızlı hareket edilemeyişinin, her yerde anında bütün yıkıkta acil müdahale ve kurtarma ekiplerinin olmayışını, bazı eksiklikleri doğal karşılayabilirim, yani bu boyutta bir hasarı yönetmek zordur ama inşaatçı olmasam bile bir yer bilimci olarak baktığım zaman bu kadar yıkım bana şunu düşündürdü; demek ki burada yapı stoku “olması gerektiği gibi deprem dirençli” değil, hele yeni binaların, 99’dan sonra yapılmış binaların da yıkılmış olduğunu görüp işitince en azından o binaların sefertası gibi üst üste yıkılmasını hiç beklemezdim, insanların içerisinden canlı çıkmasını, göçük altında kalmamasını beklerdim. Bunları görünce, bir de kurtarma ve afet yönetimi konusunda bir savrukluk, bir düzensizlik de gözüküyor, elbette afetin boyutu büyük ama kış zamanı olmasına rağmen halkın çoğu kendi ifadeleriyle “hiçbir yetkilinin etrafta olmadığı, çadır filan olmadığını, kendilerinin bir yere yerleştirilmediğini, bir sıcak çorba, çay verilmediğini, aç-susuz olduklarını veya göçük altından sesler geldiği halde kimsenin kurtarma gibi bir durumda olmadığını duyunca “demek ki bu bölgede afete yeterince hazırlanılmadığı, uyarılardan ders alınmadığı” ortaya çıkıyor.
Ben bir yer bilimci olarak şununla da bağdaştırınca daha da içten içe sinirleniyorum; Bu bölgede depremin olacağını, buranın bir deprem kenti olduğunu, büyük bir depreme gebe olduğunu ben başta olmak üzere birçok yer bilimci arkadaşımız da söyledi ki özellikle 2020 yılının ocak ayında Elazığ depremi olduğu zaman ben Elazığ depremini değerlendirirken gazetecilere şunu söyledim; “Bundan sonraki hedef Maraş yöresi olur, bundan sonra büyük depremleri Maraş yöresinde yani Çelikhan, Erkenek civarında bekliyorum” dedim, nokta atışı gibi. Bu bilimsel bir öngörü, benim özel yeteneğim filan değil, başka arkadaşlarım da bunu söylediler. Şimdi, bu uyarıyı 3 sene önce yaptık ve hiçbir şekilde ciddiye alınmadığını, hiçbir çalışma yapılmadığını burada görüyoruz. En azından burada yeterince çadır depolanma vs. yok muydu, işte Hatay’da yangınlar var, gerekli jeneratörler, moloz kaldırma, göçük altından kurtarma faaliyetleri yetersiz, bende gerekli hazırlığın olmadığı gibi bir kanaat oluştu. Yıkımın büyüklüğünü göz önüne alırsak 10 ilde bu iş zor ama 10 ilin de deprem bölgesi olduğu, deprem gelebileceği eğer yıllarca önce söylenmişse, biliniyorsa bir deprem kuşağında yer alan kentlerin olası bir depremi düşünerek böyle bir yapı stoku, böyle bir alt yapı, böyle bir afet yönetimi organizasyonuyla bu depreme yakalanmaları da doğrusu “Biz bu işi sahada adam gibi yapmamışız, masa başında zaman geçirmişiz” gibi bir algı yarattı.
Ben İstanbul ölçeğinde kaybın çok büyük olacağını düşünüyorum. Çünkü İstanbul’da mikro bölgeleme çalışmasının olması, kentin mikro bölgeleme esaslarına göre mekanlarının kullanıldığı anlamına gelmiyor. Yapılmaması gereken birçok yerde binalar yapılıyor. Zemin etüdü olmayan yerlerde gökdelenler dikiliyor. Yani İstanbul gecekondu mentalitesiyle inşa edilmiş bir kent, yüzde 60’ı mühendislik hizmeti bile görmemiş. Böyle bir kent büyük bir depremde bu yapık stokuyla büyük zayiat verir.
13 milyon sene önce oluşan bir deprem mekanizması var ve daha milyonlarca yıl depremler devam edecek, bu depremler bu bölgenin realitesidir. Nerede olacak diye korkuyla yaşayacağımıza, bilimi kullanmak suretiyle bir bakanlık kurarak ve ciddi bir bütçe vererek bütün Türkiye’deki deprem kuşaklarını deprem dirençli kentlere dönüştürmek mümkün. Bunu yapacak bilgi, beceri, olanağımız var. 99 depreminden bu yana 23 sene geçti, bırak İstanbul’u biz bütün Türkiye’yi deprem dirençli kentlere kavuştururduk, aynen Japonya gibi, Amerika gibi de bu sorunu unuturduk. Deprem olduğunda evimizden çıkmazdık, böyle çok büyük bir olay gibi de algılamazdık, bir iki kişi tesadüfen ölürdü. Şimdiki gibi binleri toprağa gömmezdik ama siyaset depremi tabu olarak görüyor“
